Τετάρτη 26 Νοεμβρίου 2014

Γιατί δεν παθαίνουν όλοι οι καπνιστές «τσιγαρόβηχα»

Για τον κόσμο είναι απλώς «τσιγαρόβηχας». Για τους γιατρούς, είναι κάτι πολύ πιο σοβαρό: η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ή ΧΑΠ, όπως συνήθως την αποκαλούν). Όχι πάντοτε, όμως. Ούτε για όλους.

Οι παγκόσμιες αλλά και οι ελληνικές στατιστικές είναι συντριπτικές: πάνω από 330 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο και περίπου 500.000 άνθρωποι ηλικίας άνω των 40 ετών στην χώρα μας πάσχουν από τη νόσο.

Ωστόσο, οι καπνιστές ούτε κατά διάνοιαν είναι μόνο μισό εκατομμύριο στην Ελλάδα, αφού σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία σχεδόν ο ένας στους δύο Έλληνες καπνίζουν σε καθημερινή βάση.

Γιατί, λοιπόν, δεν παθαίνουν όλοι οι καπνιστές ΧΑΠ, αφού το κάπνισμα είναι η κύρια αιτία της; Από τι εξαρτάται αν θα την εκδηλώσουν; Θα εξελιχθεί σε όλους το ίδιο ή μήπως κάποιοι έχουν χειρότερη εξέλιξη από άλλους; Σε αυτά και σε άλλα συνηθισμένα ερωτήματα γι’ αυτήν απαντά ο κ. Νικόλαος Σιαφάκας, καθηγητής Πνευμονολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης και πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ERS).


Πόσοι καπνιστές παθαίνουν ΧΑΠ και γιατί;

Είναι καλά τεκμηριωμένο ότι περίπου 20-25% των καπνιστών θα εκδηλώσουν κλινικά έκδηλη ΧΑΠ, δηλαδή δύσπνοια, βήχα και φλέγματα. Η επιστήμη δεν έχει ακόμα εξηγήσει πλήρως γιατί συμβαίνει αυτό, αλλά πιστεύεται πως μερικοί άνθρωποι είναι πιο ευαίσθητοι στις βλαπτικές ουσίες του καπνού εξαιτίας του DNA τους.

Έχουν προταθεί και άλλες εξηγήσεις του φαινομένου, όπως η διατροφή, η συνύπαρξη με το παθητικό κάπνισμα, το κάπνισμα σε εξωτερικούς χώρους κ.λπ. Επειδή, όμως, δεν έχει βρεθεί τρόπος να εντοπίζονται οι ευαίσθητοι καπνιστές και επειδή το τσιγάρο κρύβει και άλλους δυνητικούς κινδύνους, συνιστάται σε όλους τους καπνιστέςνα το αποφεύγουν.

Γιατί σε κάποιους αναστρέφεται και σε άλλους όχι;

Το αναστρέψιμο ή μη της βλάβης που προκαλεί το κάπνισμα στους πνεύμονες εξαρτάται από το στάδιο διακοπής του καπνίσματος. Όσο πιο νωρίς, τόσο το καλύτερο και τόσο πιθανότερο να συμβεί υποστροφή των συμπτωμάτων. Όμως, σε οποιοδήποτε στάδιο της νόσου κι αν γίνει η διακοπή, κερδισμένος θα είναι ο ασθενής, κυρίως όσον αφορά εξέλιξη της νόσου, την ποιότητα της ζωήςκαι την έκβασή του.

Επηρεάζει εξίσου άντρες και γυναίκες;

Μολονότι η ΧΑΠ εκδηλώνεται και στα δύο φύλα, μελέτες έχουν δείξει πως οι γυναίκες την αναπτύσσουν συχνότερα και μάλιστα έχουν βαρύτερη νόσο, απ’ ό,τι οι άνδρες με τις ίδιες καπνιστικές συνήθειες (αριθμός τσιγάρων ημερησίως και χρόνια καπνίσματος).

Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια αυξάνονται περισσότεροι οι θάνατοι από ΧΑΠ στις γυναίκες παρά στους άντρες. Και πάλι, η ακριβής αιτία της διαφοράς δεν είναι γνωστή, αλλά πιστεύεται ότι οφείλεται στον συνδυασμό της βιολογικής ευαισθησίας με παράγοντες του τρόπου ζωής.

Είναι ίδια σε όλους τους ασθενείς;

Όχι, υπάρχουν ουσιώδεις διαφορές. Κατ’ αρχήν, η ΧΑΠ περικλείει δύο νοσήματα, τη χρονία βρογχίτιδα και το εμφύσημα, τα οποία στους περισσότερους ασθενείς συνυπάρχουν. Σε μερικούς όμως η κλινική εικόνα έχει στοιχεία καθ’ υπεροχή του ενός ή του άλλου νοσήματος.

Το γιατί συμβαίνει αυτό δεν έχει εξηγηθεί πλήρως, αφού η ΧΑΠ αρχίζει στους μικρούς αεραγωγούς (μικρούς βρόγχους) και επεκτείνεται προς το άνω τμήμα των πνευμόνων (τους μεγάλους βρόγχους) για να προκαλέσει χρόνια βρογχίτιδα ή/και προς το κάτω (προς τις πνευμονικές κυψελίδες) για να προκαλέσει εμφύσημα. Πάντως ελάχιστο ποσοστό ασθενών έχουν μόνο εμφύσημα και είναι αυτοί που παρουσιάζουν έλλειψη σε μία πρωτεΐνη του ήπατος που λέγεται α1-αντιθρυψίνη και δρα προστατευτικά στους πνεύμονες.

Μία άλλη ουσιώδης διαφορά είναι πως οι άρρωστοι με ΧΑΠ που έχουν κλινική εμφάνιση χρόνιας βρογχίτιδας, παρουσιάζουν ταχύτερη επιδείνωση απ’ ό,τι όσοι έχουν εμφύσημα. Αυτό ίσως οφείλεται στις συχνότερες παροξύνσεις που παρουσιάζουν και οι οποίες επιβαρύνουν σημαντικά την κατάστασή τους.Επομένως οι ασθενείς με συχνούς παροξυσμούς χρειάζονται ιδιαίτερης προσοχής και αντιμετώπισης.

Υπάρχει μία θεραπεία για όλους;

Η θεραπεία καθορίζεται με βάση τη βαρύτητά της, η οποία εκτιμάται με τη σπιρομέτρηση, τους δείκτες της δύσπνοιας, τα συμπτώματα του ασθενούς και τον αριθμό των παροξύνσεων.

Σε όλα τα στάδια της ΧΑΠ συνιστάται πρωταρχικά η διακοπή καπνίσματος και οι εμβολιασμοί (για γρίπη, πνευμονία κ.τ.λ.), ενώ αναλόγως με τη βαρύτητα χορηγείται φαρμακευτική αγωγή που συνίσταται σε εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά και εισπνεόμενα κορτικοειδή, από μόνα τους ή σε συνδυασμούς.

Το θεραπευτικό οπλοστάσιο εμπλουτίζεται διαρκώς. Έτσι, νεώτερα φάρμακα στην κατηγορία των β-αγωνιστών είναι η βιλανδερόλη και η ινδακατερόλη, ενώ στην κατηγορία των αντιχοληνεργικών το γλυκοπυρρόνιο και το ακλιδίνιο. Τέλος, έχουν γίνει προσπάθειες για τη βελτίωση της χορήγησής τους με φιλικές προς τον άρρωστο εισπνευστικές συσκευές.

Πότε πρέπει να πάει κάποιος στον γιατρό;

Κάθε καπνιστής ηλικίας άνω των 40 ετών, με ή χωρίς συμπτώματα, πρέπει να ελέγχεται τακτικά από πνευμονολόγο με σπιρομέτρηση, για έγκαιρη διάγνωση της νόσου. Σήμερα στην Ελλάδα κυκλοφορούν περίπου 200.000 καπνιστές που πάσχουν από ΧΑΠ και δεν το ξέρουν! Επομένως ο τσιγαρόβηχαςείναι νόσος που πρέπει αμέσως να διαγνωστεί και να αντιμετωπισθεί εγκαίρως.

Αναδημοσίευση από τα ΝΕΑ 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου